ҚР Президенті жанындағы Орталық коммуникациялар қызметіндегі баспасөз конференциясында Алматы қаласының әкімі Ерболат Досаев 2023 жылы мегаполистің әлеуметтік-экономикалық дамуы туралы айтты.

Оның айтуынша, биылғы жылдың алғашқы 5 айында мегаполис экономикасының жоғары өсу қарқыны қамтамасыз етілген. Экономика өсімінің драйверлері: сауда (өсім 27,2%), өңдеу өнеркәсібі (өсім 24,4%), көлік және қоймалау (өсім 16,7%).

«Негізгі капиталға 484 млрд теңге инвестиция тартылды. Бұл ретте жеке инвестициялар 2,7%-ға өсті. Қысқа мерзімді экономикалық индикатор 122,2%-ға дейін жеделдеді, бұл орташа республикалық деңгейден жоғары (шамамен 104,5%). Еңбек нарығындағы жағдай тұрақты. Жыл басынан бері 29,4 мың жұмыс орны құрылды, оның 60%-ы тұрақты», — деді Ерболат Досаев. 

Жайлы қалалық орта құру және алматылықтардың өмір сүру сапасын арттыру мақсатында ағымдағы жылдың мамыр айында Алматы қаласының 2040 жылға дейінгі Бас жоспары бекітілді. Бас жоспарда 2040 жылға қарай халық санының 3 млн адамға дейін өсу болжамын және экономиканың орташа жылдық 5%-ға артуын ескере отырып, 5 полиорталықтардың құрылымын біркелкі қалыптастыру қарастырылмақ.

«Білім беру және денсаулық сақтау объектілеріне қадамдық қолжетімділік қамтамасыз етіледі, 200 жаңа мектеп және 80-нен астам медициналық мекеме салынды; қоғамдық көліктің үлесі 60%-ға дейін ұлғайтылды; 210 км жаңа жолдар және 3,6 мың км инженерлік желілер, сондай-ақ 2 750 га жаңа саябақтар мен скверлер салынады. Бас жоспарды іске асыруда әлеуметтік және инженерлік-көліктік инфрақұрылымды ескере отырып, Алматы қаласы аумағының теңгерімді дамуын қамтамасыз етіледі», — деп атап өтті мегаполис әкімі.

Сондай-ақ Ерболат Досаев ШОБ-ты қолдау және Алматының Индустриалды аймағын кеңейту жөніндегі шаралар туралы хабарлады. Оның айтуынша, ШОБ несиелеу 59,6%-ға өсті, қарқынды жұмыс істейтін бизнес субъектілерінің саны 38,6%-ға артқан. Алматының Индустриалды аймағында 9,7 мың жұмыс орны ашылып, нәтижесінде 343,7 млрд теңгенің 19 жобасы іске асырылып жатыр. Биыл 1,2 мың жұмыс орны құрылады, 30  млрд теңгенің 14 жобасы пайдалануға беріледі. Басым салалардың қала экономикасына қосқан үлесі 23,4%-ға дейін артады деп күтілуде.

Мегаполис әкімінің сөзінше, экономиканы әртараптандыру мақсатында туризмді дамытуға ерекше мән берілуде, атап айтқанда туристік инфрақұрылымды дамыту жөніндегі шаралар іске асырылып жатыр. Алматыда эко-отелдер, қонақ үйлер ашылуда. Жалпы биыл қаланың нөмірлік қоры 3 мың төсек-орынға (27 мың төсек-орынға дейін) ұлғаяды. Сондай-ақ 3 кемпинг-аймақ («Іле-Алатау» МҰТП-да) және Кіші және Үлкен Алматы шатқалдарында ұзындығы 150 км 10 тау бағыттары ашылады. Бұл бағыттар цифрландырылады. 2023 жылы шетелдік туристер саны 450 мың адамға, ішкі туристер саны 1,5 млн адамға дейін өседі деп күтілуде деп мәлімдеді шаһар басшысы.

Бұдан бөлек, әкім қаланың көліктік құрылымын дамыту бойынша көптеген шараның іске асырылып жатқанына тоқталды.

«ҮАААЖ-ға апаратын 6 радиалды жолды ұзарту жұмыстары жүргізілуде. Бүгінде Мөңке би көшесінде қозғалыс ашық, Саин және Рысқұлов даңғылдарында ұзарту жұмыстары жүргізілуде, Абай даңғылы, Солтүстік айналма және Тілендиев көшелерінде ЖСҚ әзірленуде. ҮАААЖ ашу қала аумағына транзиттік көліктің кіруін шектейді, соның есебінен мегаполистің көше-жол желісі жүктемесін орта есеппен 20%-ға төмендетеді», — деп атап өтті Ерболат Досаев.

Сондай-ақ қала әкімі жол төсемінің сапасын арттыру және жол люктерінің төмендеуі мәселесін шешу үшін жолдарды модернизациялаудың жаңа тәсілдері қажеттігін айтты. Оның сөзінше, былтыр пилоттық режимде жүктемелер мен климаттық жағдайларға төзімділіктің жоғарылағанын көрсететін материалдар пайдаланылған. Осыған байланысты биыл қаланың 6 шағын ауданында 25 км жаңа жол салу және 200 км орташа жөндеу жұмыстарын жүргізу жоспарланып отыр. Оның ішінде полимерлік қоспаларды пайдалана отырып, 44 км магистральдық көшелер жөнделеді. Осы жұмыстар аясында 8 мың серпілісті люк орнатылады, олар механикалық және температуралық жүктемелерге төтеп береді. Жалпы жаңа технологияларды қолдана отырып, жол инфрақұрылымын модернизациялау орташа жөндеу жүргізу мерзімін 5 жылдан 10 жылға дейін ұлғайтуға мүмкіндік береді.

Жұмыстың негізгі бағыттарының бірі қоғамдық көлік желісін дамыту болып табылады, осы бағытта:

- метрополитен – қарбалас уақытта 2 жылжымалы состав қосылды, қозғалыс аралығы 25%-ға қысқарды; «Қалқаман» станциясының құрылысы жалғасуда; «Барлық» базары арқылы «Шығыс қақпасы» полиция орталығына дейін 3 жаңа метро станциясы мен ЖРК желілерінің құрылысы пысықталуда;

- автобустар – газбен жүретін 600 бірлік жаңа автобус сатып алынады (ағымдағы жылғы шілдеде – 100 автобус, қалған 500 автобус ағымдағы жылғы желтоқсанда); сондай-ақ биылғы шілдеде қолда бар 40 автобусқа қосымша тағы 60 мектеп автобусы сатып алынады; қосымша автобустарды сатып алуды ескере отырып, жаңа автобус бағыттары, оның ішінде қала маңындағы бағыттар ашылады.  Қабылданған шаралардың нәтижесінде 2023 жылы газ және электрмен жүретін автобустардың үлесі 46%-ға дейін (2022 ж. - 37,6%) дизельдік автобустардың үлесі 41%-ға дейін төмендейді (2022 ж. - 54%) артады.

- троллейбустар – 2023 жылғы желтоқсанда 100 көлік бірлігі сатып алынады.

Сондай-ақ Ерболат Досаев әкімдік жүйелі негізде сапалы және тұрақты сумен жабдықтауды қамтамасыз ету бойынша жұмыс жүргізіп жатқанын айтты. Бүгінде Алматы халқының 1%-ы сумен жабдықталмаған. Осы мәселені шешу үшін ағымдағы жылдың қазан айында Наурызбай ауданының шығыс бөлігіндегі Қарғалы өзенінде су қоймасының құрылысы аяқталады. Нәтижесінде 50 мың тұрғын сапалы сумен қамтамасыз етіледі. Бұдан бөлек, Наурызбай ауданының батыс бөлігінің 100 мыңға жуық тұрғынын қамти отырып, Ақсай өзенінде құрылысы 2025 жылдың қараша айында аяқталуы тиіс су қоймасы салынып жатыр. Ерменсай және Ақсай өзендерінде 2 су қоймаларын салу жоспарланған. Аталған жұмыстар аяқталғаннан кейін 50 мың алматылық жыл соңына дейін, 2025 жылға қарай тағы 200 мың адам суға қол жеткізеді. Осыған ұқсас жұмыстар инженерлік инфрақұрылымды дамыту бойынша жүргізілуде. Қосымша 400 мың тұрғын тұрақты электрмен жабдықталады, 300 мың тұтынушы қыркүйек айында жылумен қамтамасыз етіледі деп мәлімдеді әкім.

Сонымен қатар Ерболат Досаев Алматыда жайлы әрі сапалы өмір сүруді қамтамасыз ету үшін саябақ аймақтарын дамыту бойынша жүргізіліп жатқан жұмыстар жайлы баяндады. Оның айтуынша, биыл Алматыда жалпы ауданы 100 гектар болатын 5 жаңа саябақ құрылады. Көгалдандыру үшін жыл соңына дейін 320 мың көшет отырғызылады.

«Адами капиталды сапалы дамыту мақсатында 3 басым бағыт айқындалды: білім берудің қолжетімділігін арттыру, қауіпсіздік пен жайлылықты қамтамасыз ету, сондай-ақ педагогтардың біліктілігін арттыру», — деді мегаполис әкімі.  

Оның сөзінше, 37,1 мың орындық 22 мектеп салынады. Сондай-ақ 3 720 орындық 8 білім беру нысанын іске қосу жоспарланған. Қауіпсіздік үшін 206 мемлекеттік мектеп пен 8 интернатта кезекті оқу жылы басталғанға дейін турникеттер мен бейнекамералар орнатылады. Балабақшалардың 6,5 мыңнан астам педагогы біліктілікті арттыру бағдарламаларынан өтеді.

Денсаулық сақтау желісі бойынша әкім 2023 жылы 6 отбасылық-дәрігерлік амбулатория пайдалануға берілетінін хабарлады.

«Денсаулық сақтау саласындағы кадрлардың тапшылығын ескере отырып, біз жыл сайын 3 340 маман мен 70 менеджерді үш деңгейлі оқыту бағдарламасымен, сондай-ақ дипломнан кейінгі даярлыққа 140 грантпен қамтуды қарастырдық», — деді әкім.

Бұдан бөлек, Ерболат Досаев шаһарда бұқаралық спортты дамыту бойынша қарқынды қабылданып жатқан шаралар туралы айтты. Оның сөзінше, бүгінде 3 дене шынықтыру-сауықтыру кешені мен 1 теннис орталығының құрылысы жүргізіліп жатыр. Мұнда 2,2 мыңға жуық адам сабақ алатын болады.

Сонымен қатар әкім Алматы нысандарының сейсмикалық қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша жүргізіліп жатқан жұмыстар жайлы баяндады. Оның айтуынша, қала нысандарының сейсмикалық аудиті осы жылдың шілде айында басталады. Ол «ҚазҚСҒЗИ» АҚ-мен бірлесіп жүргізіледі, жұмыстарды 2024 жылға дейін аяқтау жоспарлануда. Жаңа сейсмикалық аудит Алматы қаласы объектілерінің паспорттарын оның соңғы 5 жылдағы белсенді дамуын ескере отырып жаңартуға мүмкіндік береді деп мәлімдеді Ерболат Досаев.