Өңірлерді дамытудың жаңа бағдарламасының нәтижесінде 3,5 мың ауылдық елді мекеннің әлеуметтік инфрақұрылымы жаңғыртылады — Е. Алпысов

Осыдан бірнеше жыл бұрын елімізде қолданыстағы салалық бағдарламаларды оңтайландыру мақсатында Өңірлерді дамытудың 2020 жылға дейінгі бірыңғай бағдарламасы қабылданған болатын. Оған «Аймақтарды дамыту», «Моноқалаларды дамыту», «Ақбұлақ», «Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын жаңғырту», «Қолжетімді баспана-2020», сондай-ақ шағын қалаларды дамыту бағдарламасының жобасы енгізілген еді. Атап айтқанда, бағдарлама өңірлердің әлеуметтік-экономикалық дамуын ынталандыруды көздеді. Осы уақытқа дейін бағдарлама аясында қандай жұмыстар атқарылды, оның ішінде қазақстандықтардың өмір сүру сапасын жақсарту бойынша не істелді? Жалпы, бағдарламаны іске асырудың салмақты нәтижелері қандай? Бұл туралы ұлттық экономика вице-министрі Ермек Амантайұлы Алпысов PrimeMinister.kz-ке берген сұхбатында толығырақ айтып берді.

— Өңірлерді дамыту мемлекеттік бағдарламасының бірінші кезеңін іске асыру қорытындысы бойынша қандай жұмыс атқарылды? Өңірлер экономикасын дамытуда қандай нысаналы индикаторларға қол жеткізілді? 

— Өңірлерді дамытудың 2020 жылға дейінгі бағдарламасы 2014 жылы қабылданған болатын. Оның негізгі мақсаты – урбандалу деңгейін көтеру, тұрғындардың өмір сапасын арттыру болды. 2015 жылы еліміздегі урбандалу деңгейі шамамен 56% болса, 2019 жылы бұл көрсеткіш 58,2%-ға дейін жетті. «Қолжетімді баспана-2020» бағдарламасы 2017 жылға дейін жеке бағдарлама ретінде іске асырылған болатын, ал қазір ол «Нұрлы жер» мемлекеттік тұрғын үй құрылысы бағдарламасына кіріктірілген. Сонымен қатар, биылғы жылға дейін өңірлерді сумен қамту мәселесі де осы бағдарлама арқылы шешіліп отырды. Ал 2020 жылдан бастап бұл мәселе де «Нұрлы жер» бағдарламасы арқылы жүзеге асырылатын болады. Өңірлерді дамытудың 2020 жылға дейінгі бағдарламасының қорытындысы бойынша, қалаларды сумен қамту мәселесі 94,5%-ға дейін жетті, ал ауылдық жерлерде бұл көрсеткіш 60%-ға жетіп отыр. Жаңа бағдарламада алдыңғы бағдарламаның негізгі бағыттары сақталып қалады, тек индикаторлары өзгереді. 

 

— Қандай аймақтарда бағдарлама облысты кешенді жаңғыртуда оң нәтижелер көрсетті, ал қандай аймақтарда әлі де жұмысты жалғастыру керек?

— Өздеріңізге белгілі, Тәуелсіздік алғаннан кейінгі 28 жыл ішінде еліміздегі республикалық маңызы бар ірі қалалардың саны бірден үшке дейін жетті. Бұрын ірі қала санатында Алматы ғана болса, қазір миллион тұрғыны бар қалалар қатарына Нұр-Сұлтан және Шымкент қалалары қосылды. 

Сумен қамту индикаторы бойынша ең жоғарғы көрсеткіш Атырау, Маңғыстау облыстарына тиесілі. Алайда, ауылдық елді мекендерде әлі де шешімін күткен проблемалар бар. Ең төменгі көрсеткіштер Павлодар, Қостанай облыстарында тіркеліп отыр. Қазіргі уақытта барлық өңір жіті бақылауға алынған. Жаңа бағдарлама бойынша қаражаттың басым бөлігі осындай өзекті мәселелері көп өңірлерге бөлінеді деп жоспарланып отыр. 

— 2019 жылы қалалар, аудан орталықтары мен ауылдардың инфрақұрылымы қаншалықты жетілдірілді? Қандай бағыттарға баса мән берілді? Бірінші кезекте қай аймақтарда объектілерді салу және қайта жөндеу жүргізілді?

— Биыл өңірлерді дамыту бағдарламасына жаңа жобалар енгізілді. Мысалы, осыған дейін тек ірі қалалар мен облыс орталықтарының, моноқалалардың инженерлік жүйелерін ретке келтіру жұмыстары атқарылған болса, 2019 жылы ірі қалалардың шет аймақтары да қамтылды. Бұл жұмыстарға 30 млрд теңге қаржы бөлінді. Қазіргі кезде 43 жоба бойынша жоспар жүзеге асырылуда. 2021-2022 жылдары бұл жоба әрі қарай өз жалғасын таппақ.

Өздеріңізге белгілі, ҚР Тұңғыш Президенті – Елбасы Н. Назарбаевтың тапсырмасы бойынша биылғы жылы «Ауыл – Ел бесігі» арнайы жобасы қолға алынды. Бұл ретте, Ұлттық экономика министрлігі арнайы әдістеме бойынша әлеуеті бар 3,5 мың ауылды іріктеп, бекітті. Соның ішінде биыл 53 ауылдық елді мекенде инженерлік және әлеуметтік инфрақұрылымды жаңғырту жұмыстары жүргізілді. Яғни мектеп, аурухана, спорт нысандарымен қатар су жүйелері, жолдарды жөндеу жұмыстары атқарылды. Ол ауылдарда 700 мыңға жуық адам тұрады. 

Біз осы әдістеме бойынша қазір аталған 3,5 мың ауылда ауылдықтардың 85%-ы тұратынын анықтадық. 7 жыл ішінде, яғни 2027 жылға дейін біз бұл елді мекендердегі барлық әлеуметтік-инженерлік инфрақұрылымды жаңғыртуды көздеп отырмыз. Бұл ауыл экономикасын дамытуға оң серпін береді. Жобаны іске асыру нәтижесі бойынша 2027 жылға қарай аталған ауылдық елді мекендерде ел халқының шамамен 90%-ы тұрады деп күтіліп отыр, яғни 7 млн адам сапалы әлеуметтік-инженерлік инфрақұрылыммен, яғни, мектеп, аурухана, жол т.б. қамтылады. 

 

— «Ауыл – Ел бесігі» жобасын жүзеге асыру ауқымы қандай? Жобаның алдына қандай міндеттер қойылды? 2020 жылы қандай нәтижелерге қол жеткізу жоспарланған?

— «Ауыл – Ел бесігі» жобасын іске асыру 2027 жылға дейін жалғасады деп жоспарлануда. Жалпы 900 млрд теңге қаражат бөлу көзделген. Жобаның негізгі мақсаты — ауылдық жерлердегі тұрғындардың өмір сапасын жақсарту, инженерлік және әлеуметтік инфрақұрылымды дамыту, ауыл экономикасын көтеру. 2020 жылы жалпы 80 млрд теңге бөлінбек. Республикалық және жергілікті бюджеттен, сонымен қатар жеке инвестицияларды тартуды көздеп отырмыз. Жалпы 250-ге жуық ауылды елді мекен қамтылады деп жоспарланып отыр. Осы 3,5 мың ауылда 7 млн-ға жуық адам тұрады. Негізгі мақсатымыз — ауылдық жерлердегі өмір сапасын қала деңгейімен теңестіру. Осы бағытта жұмыстар атқарылады. 

 

— Ауылдық елді мекендерде құрылыстарды жүргізу кезінде ауыл тұрғындарының пікірі ескеріле ме?

— Әрине, міндетті түрде ескеріледі. Спорт нысандарын, мәдениет ошақтарын, өзге де қалпына келтіру жұмыстары жергілікті халықпен бірге атқарылады. Сонымен қатар, ауыз сумен қамтуға қатысты мәселелері бар, сумен қамту желілері реконструкциялануы тиіс, электр желілеріне қатысты проблемалар бар т.б. елді мекендерде ауыл тұрғындарының қажеттіліктері ескеріледі. Бағдарлама жобасы кешенді тәсілді қамтиды. Өңірлердің дамытудың жаңа бағдарламасында барлық нысандар, көрсетілетін қызметтер мен игіліктердің тұрғындар үшін барынша қолжетімді болуы қарастырылған. 

 

— 2025 жылға дейінгі жаңа бағдарламаны іске асыру шеңберінде өңірлерде экономикалық өсу орталықтарын қалыптастыру және бәсекеге қабілеттілікті арттыру бойынша қандай жұмыстар жоспарланған?

— Өңірлерді дамытудың 2025 жылға дейінгі жаңа бағдарламасы төрт бағыт бойынша жүзеге асырылады. Бірінші бағыт бойынша Нұр-Сұлтан, Алматы, Шымкент және Ақтөбе сынды ірі төрт агломерацияның маңайы қамтылады. Одан кейін екінші деңгейдегі қалалар, яғни 13 облыс орталығы мен Семей қаласын осы бағдарлама шараларымен қамту көзделген. Сондай-ақ 18 урбандалу орталығы және жоғарыда аталған 3,5 мың ауылдық елді мекенде бағдарламаны іске асыру жалғасады. Аталған бағыттардағы жұмыстарды жүзеге асыруға бюджет қаражатымен қатар, жеке инвестициялар да тартылатын болады. 

 

— Алдыңғы бағдарламаға қарағанда, жаңа бағдарламаның мақсатты бағыты қаншалықты өзгерді? Екінші бесжылдықта бөлінген қаражаттың негізгі пакеті қандай жобаларға бағытталады?

— Бағдарламаға бөлінген қаражат бірінші кезекте инфрақұрылымдық жобаларға бағытталады, яғни инженерлік және әлеуметтік инфрақұрылымды дамытуға күш саламыз. 7 жыл ішінде бағдарламаны жүзеге асыруға 900 млрд теңгеге жуық қаржы бөлінеді деп шамалануда. 

 

— Сұхбатыңызға рахмет! 

 

Қазақстанның Премьер-Министрі мен Үкіметі жаңалықтарынан хабардар болыңыз — ресми Telegram-каналға жазылыңыз

Жазылу